Hier wat harde cijfers voor diegenen die ook van plan zijn om te vertrekken!
Help, ik heb spijt van mijn emigratie
gepubliceerd op 23 maart 2022
Tags: Advertorial, Cultuur en maatschappij, Emigreren, Expat, Psyche, Remigreren, Wereld
Het buitenland lonkt meer dan ooit. Met aantrekkelijke prijzen voor vliegtickets, steeds meer mogelijkheden voor locatieonafhankelijk werken en e-mail, Facetime en WhatsApp in onze broekzak, wordt in het buitenland wonen ons wel heel gemakkelijk gemaakt. Nederland is ineens wel erg vol, de lucht is te vaak grijs, en de mensen zijn er gestrest. Jaarlijks besluiten daarom zo’n 150.000 Nederlanders het roer om te gooien en te emigreren.
De minder bekende kant van dat verhaal? Dat van alle geëmigreerde Nederlanders meer dan de helft binnen acht jaar weer terugkeert. [1]
Is het dan toch ‘oost, west, thuis best’? En wat kan jij doen als je na emigratie kampt met gevoelens van spijt of heimwee? De expatpsychologen van Psycholoog op Afstand helpen Nederlanders in het buitenland deze gevoelens te navigeren.
Emigreren
Waarom spijt na emigratie?
Het is voor het thuisfront vaak onbegrijpelijk: spijt van een emigratie. Je had toch wel van tevoren kunnen bedenken dat het een cultuurshock zou worden? Daar staat toch tegenover dat je naar jouw droomland verhuisd bent? Waarom heb je dan spijt? Spijt kan echter allerlei hele logische verklaringen hebben. [2]
Of je nu in Nederland woont of in het paradijs op aarde, je komt uiteindelijk toch in een dagelijkse routine terecht. Er moet gewerkt worden, de boodschappen moeten gedaan worden en je moet naar de tandarts. Die zon, dat uitzicht op zee of die prachtige natuur gaat daar niks aan veranderen. Het paradijs op aarde wordt jouw ‘nieuwe normaal’. En in dat nieuwe normaal heb je vaak dezelfde strubbelingen als die je in Nederland had. Geluk is niet afhankelijk van je woonplek. Sterker nog, in Nederland kon je misschien beter met die strubbelingen omgaan, omdat je daar niet tegelijkertijd tegen zoveel praktische zaken aanliep…
Er moet een hoop papier- en uitzoekwerk gedaan worden en dat gaat allemaal heel anders (en vaak moeizamer) dan in Nederland. Een nieuwe taal heeft slechts een enkeling binnen een paar maanden onder de knie. En zelfs dan is het lastig er echt bij te horen en de lokale uitspraken en humor te begrijpen. In veel zonnige landen zijn de huizen slecht geïsoleerd en hebben ze geen centrale verwarming. Bibberen dus, in de winter! Kortom, je hebt een hoop praktische nadelen onderschat die je dagen er soms simpelweg niet leuker op maken.
En als je dan al niet zo lekker in je vel zit omdat je erg moet wennen, is het extra vervelend als de emigratie eigenlijk niet jouw keuze was. Misschien moest of wilde je partner graag naar het buitenland. Misschien was dat weliswaar niet jouw grote droom, maar kon je het avontuur ervan ook wel inzien! En dus heb je ingestemd. Maar nu je het op de plek van bestemming toch wel lastig hebt, blijkt dat onvoldoende motivatie. Wat doe je hier eigenlijk? Jij wilde niet eens emigreren! Dit is een giftige situatie, waarin het erg makkelijk wordt je partner de schuld te geven van je misère.
In Nederland gaat het leven gewoon door, terwijl jij hele andere ervaringen opdoet. Familie en vrienden komen steeds minder vaak langs en vriendschappen veranderen of verwateren. In tijden van vreugde (verjaardagen en feestdagen) of verdriet (ziekte of overlijden) is het gemis het grootst. Ondertussen kost het tijd en moeite een nieuw sociaal netwerk op te bouwen en kan je bij niemand terecht met je verhaal. Je zit in een sociaal isolement. Heb je een partner? Dan zijn jullie onnatuurlijk veel op elkaar aangewezen. Relatieproblemen liggen dan op de loer, maar die kan je erg écht niet bij hebben.
Van spijt naar heimwee
Spijt van je emigratie kan zich al snel vertalen naar verstikkende heimwee. Of misschien wordt jouw spijt wel veroorzaakt door heimwee. Heimwee, een melancholisch verlangen naar ‘huis’, is vaak onverklaarbaar. Het is er gewoon. En het kan allesoverheersend zijn. Het komt bovendien bijzonder vaak voor. Onderzoek van de Wereldomroep van enkele jaren geleden toont aan dat maar liefst 58 procent van de Nederlanders in het buitenland last heeft van heimwee. 10 procent van hen geeft zelfs aan er vaak last van te hebben. [3]
“Er waren geen nieuwe buren die ons welkom heetten en toen ik die eerste dagen een cd van André Hazes van mijn zus ontving en die opzette, heb ik gebruld als een klein kind. Ik had wel naar Nederland terug willen kruípen.” [4]
Tiny, die in 1994 naar Spanje emigreerde
Heimwee komt het meest voor bij vrouwen met kinderen, of bij die kinderen zelf. Vrouwen voelen zich vaak schuldig dat zij hun ouders op leeftijd – en de kinderen hun opa en oma – zo weinig zien. Oudere kinderen of pubers die met hun ouders mee zijn geëmigreerd hebben het ook lastig. Zij hebben hun vertrouwde leventje in Nederland, inclusief vrienden, school en sportclubjes, op moeten geven om met hun ouders mee te emigreren. Ook kinderen die op jonge leeftijd naar het buitenland zijn verhuisd, hebben gek genoeg vaak last van een vorm van heimwee. Het gaat bij hen echter meer om het verlangen het land van herkomst beter te leren kennen. [5]
Emigreren
Doorzetten of toch teruggaan?
Gevoelens van onzekerheid of je de juiste keuze hebt gemaakt zijn hartstikke normaal, laten we dat voorop stellen. Emigreren is een ingrijpende, levensveranderende gebeurtenis. Daar mag je best over twijfelen! Het is ook heel begrijpelijk dat je erover nadenkt misschien toch terug te keren naar Nederland. Hoe weet je wat de beste beslissing voor jou is?
Bij therapieplatform Psycholoog of Afstand weten ze alles van dit soort expatproblematiek af. De psychologen die bij Psycholoog op Afstand aangesloten zijn wonen zelf ook in het buitenland of hebben dat in het verleden gedaan. Zij bieden daarom gerichte therapie (uiteraard in het Nederlands!) aan Nederlanders in het buitenland die kampen met gevoelens zoals spijt of heimwee. Zo krijg jij meer grip op je gevoelens en gedachten en kan je een weloverwogen beslissing maken om door te zetten of weer te terug te keren.
“Net zo impulsief als er soms besloten wordt tot emigratie, wordt een enkeltje Nederland ook weer geboekt”, zegt Marjo Bekema, auteur van het boek Thuis in Spanje. Haar advies: geef het meer tijd. Je kunt na een paar maanden niet inschatten of de emigratie een goed idee was. Het is niet makkelijk door te zetten als je je ellendig voelt, maar met de juiste tools kan je de emigratie het voordeel van de twijfel blijven geven – wellicht net zo lang tot je op een dag wakker wordt met de realisatie dat jouw nieuwe woonplaats echt ‘thuis’ geworden is. In therapie wordt gefocust op deze ‘tools’: cognitieve technieken om allesoverheersende emoties en gedachten een plekje te geven en praktische opdrachten om op dagelijkse basis mee aan de slag te gaan.
Kijk je het al jaren aan, maar heb je nog altijd het idee de verkeerde beslissing te hebben genomen? Het eerdergenoemde onderzoek van de Wereldomroep identificeerde een grote groep emigranten die in deze categorie valt: volwassenen die al jaren geleden zijn geëmigreerd, maar nog steeds hun twijfels hebben. Ook dat komt dus veel voor. Als dit op jou van toepassing is, dan is teruggaan misschien toch de beste optie. Maar ook het remigratieproces is mentaal uitdagend. Ondersteuning van een ervaren expatpsycholoog helpt om dit proces in goede banen te leiden.
Boemerang-emigrant
Overweeg je naar Nederland te remigreren, dan is het wel van belang niet dezelfde fout te maken als toen je ging emigreren. Dat betekent: idealiseer het niet. Nederland is inmiddels ook veranderd. Jij bent veranderd. Je kunt niet meer terugkeren naar je oude leven. Je zult opnieuw je best moeten doen je er thuis te voelen en zult dus ook in Nederland weer ‘opnieuw moeten beginnen’. Ook bestaat de kans dat je de voordelen van het emigratieland toch weer gaat missen. Het gebeurt zo vaak dat remigranten tóch weer naar het buitenland vertrekken dat er zelfs een term voor is: ‘boemerang-emigrant’. [6]
“Iets aan het Spaanse expatleven dat me altijd verbaasde waren de ‘boemerang-expats’: zij die aan het einde van hun verblijf in het buitenland waren gekomen en steeds bitterder en cynischer waren geworden over het leven in hun emigratieland. […] Ze zouden terugkeren naar het ‘vaderland’, inclusief onderweg geboren kinderen en geadopteerde honden. […] Een jaar later: boem! […] Ze wilden terugkomen. Wat heb ik hun acties belachelijk gevonden! Tot wij hetzelfde deden. We verlieten het expatleven en keerden voor achttien maanden terug naar het Verenigd Koninkrijk. En toen verhuisden we weer naar het buitenland. Opnieuw.” [7]
Boemerang-emigrant Kathryn
Mentale ondersteuning bij spijt na emigratie
Kom je er zelf niet uit? Blijven gevoelens van spijt en heimwee je buitenlandavontuur bederven? Psycholoog op Afstand staat voor je klaar met online mentale ondersteuning voor expats. Iedere persoon en situatie is uniek. Psycholoog op Afstand neemt dan ook de tijd jou aan de juiste expatpsycholoog te koppelen en een behandelplan op maat op te stellen. Zo kom je bij een therapeut terecht die jou echt begrijpt, die zich in jouw situatie kan inleven en die je gericht kan helpen met jouw uitdagingen aan de slag te gaan.
